Ziekenhuizen storten zich massaal op AI

Eén en ander komt naar voren uit de ‘AI-monitor ziekenhuizen’ die M&I/Partners jaarlijks uitvoert. Voor het onderzoek bevroeg het adviesbureau 43 ziekenhuizen. Het aantal ziekenhuizen dat nog geen AI toepast is drastisch gedaald van 33 procent naar 7 procent. In veel ziekenhuizen verkeert het AI-gebruik nog in een prille fase. Bijna zeven van de tien ziekenhuizen experimenteert met AI, een stijging van 26 procent. Toch is ook het aantal implementaties met 6 procent gegroeid naar 60 procent.

Generatieve AI

Deze opmars is voor een belangrijks deel toe te schrijven aan de komst van generatieve AI. Meer dan de helft van de ziekenhuizen maakt gebruik van large language models (LLM’s), zoals Chat GPT. Meer dan de helft van de ziekenhuizen (57 procent) gebruikt generatieve AI voor onder meer automatische transcriptie van gespreksverslagen, het samenvatten van documenten en het genereren van teksten.

Radiologie blijft koploper

Diagnostiek, meer in het bijzonder beelddiagnostiek, is en blijft het domein waar AI het meest wordt toegepast. Ruim zes van de tien ziekenhuizen (63 procent) gebruikt AI voor diagnostische doeleinden. Logischerwijs blijft radiologie zodoende het specialisme met de meeste AI-implementaties en AI-experimenten.  Op de twee plek volgt komt – ook net als vorig jaar – AI ter ondersteuning van de prognose (23 procent). Sterke stijgers zijn: AI ten behoeve van communicatie (21 procent) en overdracht en ontslag (19 procent).

Werkdruk reduceren

Anders dan voorheen noemen ziekenhuizen niet langer kwaliteit van zorg, maar het reduceren van de werkdruk als voornaamste drijfveer voor het gebruik van AI. Bijna negen van de tien ziekenhuizen (89 procent) hoopt met AI het personeel te kunnen ontlasten. Verder verwacht 93 procent van de respondenten dat AI de komende vijf jaar een positieve impact zal hebben op de beleving van de medewerker.

Kopen of ontwikkelen?

In het onderzoek komt ook de keuze voor zelfbouw, co-creatie of aankoop van AI-toepassingen aan bod. Van de 24 ziekenhuizen die aangaven AI-toepassingen  te hebben geïmplementeerd,  heeft 64 procent deze aangekocht. Daarnaast geeft 23 procent aan via eigen ontwikkeling, eventueel met externe ondersteuning AI-toepassingen te ontwikkelen. De overige 14 procent heeft AI-applicaties die tot stand zijn gekomen in co-creatie met andere ziekenhuizen. Volgens M&I/Partners bewijst dit laatste dat AI niet langer alleen is weggelegd voor grote ziekenhuizen: “Door gebruik te maken van externe leveranciers en samenwerkingen tussen ziekenhuizen is AI ook toegankelijk geworden voor kleinere ziekenhuizen.”

Verankering

De groeiende AI-volwassenheid is ook terug te zien in de allocatie van mensen en middelen. 42 Procent van de ziekenhuizen heeft inmiddels een AI-team. Dit heeft een gemiddelde omvang van 5,7 fte, met als vaste leden een data engineer, data scientist en medisch specialist. Dit neemt niet weg dat AI nog niet overal verankerd is in strategie en beleid. Een kwart van de ziekenhuizen heeft een strategie. De helft geeft aan dat deze in ontwikkeling is. Bij 30 procent van de ziekenhuizen zijn er kaders, normen en werkafspraken voor de inzet van AI. Veertig procent is bezig met de ontwikkeling van AI-beleid.

Van één op de drie ziekenhuizen (29 procent) is bekend met welke frequentie AI-modellen opnieuw getest, getraind en gekalibreerd worden om fouten als gevolg van hallucinaties en drifting te voorkomen. In 11 procent van de ziekenhuizen gebeurt dit niet. Van ruim de helft van de ziekenhuizen (54 procent)  is het onbekend of dit gebeurt. “Daarmee lijkt meer aandacht voor monitoring van in gebruik zijnde AI-modellen nodig”, luidt de zuinige conclusie van M&I/Partners.